Bài 5: Phân tích các yếu tố nguy cơ về địa lý tự nhiên, kinh tế, xã hội, tập quán trong dịch tễ học KST ở Việt Nam

Bài 5

Bài 5

by NGUYỄN HÀ VI -
Number of replies: 0

Nhiều bệnh nhiễm ký sinh trùng đường ruột lây lan qua sự ô nhiễm phân của thức ăn hoặc nước uống. Bệnh thường xuyên xảy ra nhất ở những nơi điều kiện vệ sinh và môi trường kém. Một số ký sinh trùng ví dụ giun móc có thể xâm nhập vào da khi tiếp xúc với đất bẩn hoặc trong trường hợp nhiễm sán máng khi tiếp xúc vùng nước ngọt. Những loại ký sinh trùng khác ví dụ sốt rét, véc tơ truyền bệnh là động vật chân đốt (muỗi). Hiếm khi, nhiễm ký sinh trùng lây truyền qua truyền máu hoặc kim tiêm hoặc từ mẹ sang con.

Nhiễm trùng ký sinh trùng nên chẩn đoán phân biệt dựa vào các hội chứng lâm sàng của người dân bản địa hoặc những người du lịch đến các khu vực mà điều kiện vệ sinh và vệ sinh kém hoặc nơi có véc- tơ truyền bệnh theo vùng dịch tễ. Ví dụ, sốt ở một khách du lịch trở về từ vùng lưu hành dịch bệnh gợi ý khả năng mắc bệnh sốt rét. Kinh nghiệm cho thấy những người di cư từ vùng dịch tễ đến các nước phát triển hoặc những người trở về nhà thăm gia đình và bạn bè có nguy cơ mắc bệnh đặc biệt. Họ thường không tìm kiếm hoặc không có khả năng mua trước vắc xin, thuốc và lời khuyên về phòng bệnh và có nhiều khả năng đi vào các môi trường có nguy cơ cao hơn so với khách du lịch nghỉ tại các cơ sở nghỉ dưỡng.

Mặc dù có nhiều nghiên cứu và đầu tư thực tế, nhưng không có loại vắc xin nào được sản xuất để phòng ngừa nhiễm ký sinh trùng ở người. Phòng bệnh dựa vào các chiến lược tránh tiếp xúc tác nhân gây bệnh

Mặc dù ít thường xuyên hơn, khả năng nhiễm ký sinh trùng mắc phải tại chỗ cũng phải được xem xét ở những cư dân của các nước phát triển có các hội chứng lâm sàng gợi ý, ngay cả khi họ chưa đi du lịch; một số ký sinh trùng đặc hữu ở các nước phát triển và những ký sinh khác (chủ yếu lây truyền qua đường phân-miệng) có thể bị nhiễm từ những du khách bị nhiễm bệnh.

Khai thác bệnh sử, khám lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng có thể gợi ý loại ký sinh trùng gây bệnh. Ví dụ, tăng bạch cầu ái toan hay gặp khi giun sán di chuyển qua mô cơ quan và gợi ý nhiễm ký sinh trùng ở những người nhập cư hoặc người du lịch.

Chẩn đoán nhiễm ký sinh trùng trước đây nhờ nhận biết trứng, ấu trùng, ký sinh trùng trưởng thành trong phân, máu, mô hoặc các mẫu bệnh phẩm khác hoặc sự có mặt của kháng thể trong huyết thanh, nhưng hiện nay việc chẩn đoán dựa vào nhận biết kháng nguyên ký sinh trùng hoặc xét nghiệm sinh học phân tử dựa vào ADN của ký sinh trùng ngày phổ biến

Hầu hết lây nhiễm ký sinh trùng có thể ngăn ngừa bằng cách

  • Xử lý phân hợp vệ sinh

  • Rửa tay

  • Nấu vừa đủ thức ăn

  • Cung cấp nước tinh khiết

Đối với du khách quốc tế, lời khuyên tốt nhất là "ăn chín, uống sôi, bóc vỏ hoặc bỏ đi." Theo sau đó, các biện pháp làm giảm nhưng không loại bỏ được nguy cơ nhiễm ký sinh trùng đường ruột cũng như nguy cơ nhiễm khuẩn và vi rút đường ruột. Rửa tay là rất quan trọng sau khi sử dụng phòng tắm và nhà vệ sinh và trước khi chuẩn bị thức ăn. Thịt, đặc biệt là thịt lợn và cá, đặc biệt là các loại nước ngọt, nên được nấu chín kỹ trước khi ăn. Các biện pháp phòng bệnh an toàn khác bao gồm loại bỏ các ổ rác của mèo tránh xa khu vực chuẩn bị thực phẩm đế tránh nhiễm toxoplasma. Không nên bơi hồ nước ngọt, suối hoặc sông ở khu vực mà bệnh sán máng lưu hành hoặc đi bộ chân trần hoặc tiếp xúc da với đất ở những nơi mà có giun móc.

Phòng chống sốt rét và nhiều bệnh do véc tơ truyền bệnh khác gây ra

  • Mặc áo sơ mi dài tay và quần dài

  • Sử dụng diethyltoluamide có chứa các chất xua đuổi côn trùng bôi vào da hoặc permethrin xịt vào quần áo

  • Sử dụng màn cửa sổ, điều hòa, và màn chống muỗi bằng chất permethrin hoặc thuốc xua đuổi côn trùng khác

  • Đối với những người sống ở các vùng không lưu hành bệnh, những người đi du lịch ở những vùng sốt rét lưu hành, cần sử dụng các thuốc chống sốt rét dự phòng

Khách du lịch đến vùng nông thôn Mỹ Latinh không nên ngủ ở nhà xây bằng gạch không nung có các con bọ nhỏ truyền bệnh Chagas. Ở châu Phi, khách du lịch nên tránh mặc quần áo sáng màu và áo sơ mi dài tay và quần dài tránh nhiễm ruồi Tsetse ở vùng châu Phi lưu hành bệnh ngủ ruồi châu Phi.